Sposób balastowania opon może mieć ogromny wpływ na zwiększenie wydajności i efektywności twojej pracy. Nigdy nie zapominaj jednak, że każda z opon ciągnika ma przypisaną sobie nośność, która jest z natury rzeczy ograniczona. Jako użytkownik sprzętu rolniczego jesteś zobowiązany do przestrzegania limitu nośności ogumienia, ponieważ jego przekraczanie znacznie skraca żywotność opon.
Ponadto przeciążone opony niszczą glebę, generując tym samym dodatkowe koszty operacyjne. Tymczasem balastowanie, czyli celowe dociążanie, jest powszechną praktyką, mającą na celu poprawę stabilności i optymalizację osiągów ciągnika, szczególnie jeśli pracuje się z ciężkimi narzędziami. Gdy narzędzia wywierają bardzo duży nacisk na tylną oś ciągnika, balastowanie przedniej osi staje się wręcz konieczne. Należy jednak stosować je z rozwagą.
Założenie zbyt dużego balastu, który nie uwzględnia nominalnej nośności opon, może prowadzić do przedwczesnego zużycia, a nawet uszkodzenia ogumienia. Z tego właśnie powodu niezwykle ważne jest, aby przed balastowaniem rozważyć wszelkie za i przeciw.
W poniższym tekście zamieściliśmy 7 wskazówek, dzięki którym lepiej poznasz zasady prawidłowego balastowania opon. Umiejętność odpowiedniego dociążania osi w ciągniku pozwoli ci zoptymalizować trakcję i osiągi ciągnika bez przeciążania i uszkadzania opon.
1. Jakich konsekwencji można się spodziewać w przypadku przeciążenia opon ciągnika?
Poszczególne modele opon rolniczych są produkowane z myślą o konkretnym zastosowaniu, a co za tym idzie, podlegają one odpowiednim limitom nośności.
Indeks nośności opon jest zawsze podany przez producenta, ponieważ to właśnie on ustala ten parametr w zależności od charakterystyki swojego produktu. Przestrzeganie indeksu nośności opon ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia trwałości ogumienia, zagwarantowania bezpieczeństwa pracy całego zaczepu i ochrony gleby.
Przeciążenie opon z powodu narzędzi, zbyt ciężkich przyczep lub nadmiernego balastu może mieć bardzo przykre skutki:
Niedające się naprawić uszkodzenie sprzętu
Zbytnie obciążenie opon może prowadzić do odkształcania się ścian bocznych, zwiększając tym samym ryzyko pęknięć wewnątrz karkasu. W przypadku opon standardowych, które nie mają specjalnej technologii uodparniającej je na obciążenie, dochodzi dodatkowo ryzyko uszkodzeń zewnętrznych i przebić. Tym samym ogumienie, które jest zbyt często przeciążane, może ulec z czasem nieodwracalnym odkształceniom, prowadzącym do skrócenia jego żywotności.
Pogorszenie się stanu gleby
Ponieważ zbyt duże obciążenie znacząco wpływa na żyzność gleby, to zawsze zaleca się, aby maszyny rolnicze były możliwie jak najlżejsze. Jeśli pracujesz na luźnej glebie, to ciężki zaczep będzie wymagał większego wysiłku trakcyjnego, który z kolei nieuchronnie spowoduje nadmierne zagłębienie się kół w wierzchnią warstwę gleby i ubijanie jej na głębokości.
Szybsze tempo zużycia
Zużycie obciążonej opony będzie następowało szybciej już przez sam fakt odkształcenia i zgniecenia ogumienia pod wpływem ciężaru. Znajdziesz się więc w błędnym kole: chcąc zrekompensować obciążenie, będziesz musiał ustawić wyższe ciśnienie powietrza, co zwiększy poślizg i doprowadzi do szybkiego zużycia bieżnika.
Mniejsza wydajność pracy
Przeciążenie opon pogarsza wydajność pracy, zwiększa bowiem opory toczenia, poślizg kół oraz zużycie paliwa, jednocześnie obniżając twoją prędkość roboczą. Ostatecznie w skali roku czeka cię ogólny spadek osiągów maszyn, a co za tym idzie i zysków z pracy.
Wyższe ryzyko wypadków drogowych
Jeśli okaże się, że całkowita masa zaczepu jest nieproporcjonalnie duża w stosunku do rozmiaru opon, bezpieczeństwo na drodze stanie pod znakiem zapytania. Dlaczego? Przeciążone opony zwiększają ryzyko poślizgu kół podczas pokonywania zakrętów oraz hamowania. Do tego dochodzi zagrożenie utraty kontroli nad pojazdem, szczególnie przy niekorzystnych warunkach pogodowych.
nad przeciążonym zaczepem podczas hamowania
2. Błędy balastowania: czego należy unikać?
Jakże często niezbędne do optymalizacji pracy ciągnika, balastowanie może mieć mimo wszystko zgubne skutki, jeśli nie będzie dostosowane do typu opon i nie uwzględni ich nośności.
Jeśli zamierzasz pracować z narzędziem, które jest niedostosowane do mocy maszyny i rozmiaru opon, to nie ma sensu dociążać przedniej osi, aby spróbować je zrównoważyć. W takiej sytuacji balastowanie tylko pogarsza sytuację, obciążając maksymalnie zaczep, co może mieć najgorsze z możliwych skutków dla maszyny i jej operatora.
Szkody wynikające z nadmiernego balastowania opon rolniczych
Przeciążenie opon rolniczych może prowadzić do sytuacji pogarszających zarówno osiągi, jak i samą strukturę ogumienia.
Przeciążenie wynikające ze zbyt dużej wagi balastu, z nieprawidłowego rozłożenia ciężarów na osiach lub z nieumiejętnego balastowania wodą może prowadzić do nadmiernego zużycia paliwa, szybszego zużywania się ogumienia lub jego nieodwracalnego odkształcenia, a także do zbytniego zagęszczenia gleby, uniemożliwiającego rozwój upraw.
Poza tym igranie z limitami osiągów ciągnika może powodować uszkodzenia mechaniczne, na przykład awarię przedniej osi, niosącą za sobą niemałe koszty naprawy czy nawet wymiany.
Podczas wykonywania prac wymagających wysokiego momentu obrotowego silnika, a co za tym idzie, maksymalnej siły trakcyjnej, należy zawsze przestrzegać stosunku masy do mocy silnika maszyny, czyli dla przypomnienia 49 kg na KM.
Dlatego też, aby uniknąć niespodziewanych kosztów napraw i utrzymać wydajność ciągnika na dobrym poziomie, warto nauczyć się skutecznie kontrolować masę, spoczywającą na oponach i na całym zaczepie.
Niewystarczająco ciężki balast
Niestety, przeciążenie to nie jedyne ryzyko związane z balastowaniem, ponieważ niedostateczny balast może upośledzić zwrotność ciągnika.
Co gorsza, jeśli masa użytkowanych narzędzi będzie zbyt duża w stosunku do masy ciągnika, może to spowodować utratę równowagi, wynikającą z niewystarczającej przyczepności przedniej osi i przeciążenia tyłu. Ponadto zaczep, który nie zostanie dobrze wyważony, będzie miał wysoki współczynnik poślizgu, co spowolni pracę i przyspieszy zużycie opon.
Wiemy już, że zbyt mały balast z przodu pogarsza zwrotność ciągnika, szczególnie podczas zmiany kierunku jazdy na trudnym do pokonania terenie.
Z kolei zbytni poślizg kół spowodowany nieodpowiednim balastowaniem może uszkodzić strukturę gleby, zmniejszyć wydajność pracy i przyspieszyć zużycie paliwa. Poza tym niewystarczająco ciężki balast, szczególnie w przypadku balastowania wodą, może spowodować przewrócenie się mocno obciążonego zaczepu.
3. Dlaczego i w jaki sposób najlepiej balastować ciągnik i jego opony?
Dociążanie opon rolniczych może znacznie poprawić wydajność twojej pracy. Celem balastowania jest zoptymalizowanie trakcji maszyny, zwłaszcza w sytuacji, kiedy ciągnik jest lekki, a ciężkie lub wymagające dużego momentu obrotowego narzędzia są zamontowane z tyłu.
Umiejętne balastowanie na pewno zwiększy przyczepność całego zaczepu (ciągnik + narzędzie). Zapobiegnie to nadmiernemu poślizgowi, poprawi ogólną stabilność jazdy i zapewni optymalną wydajność maszyny niezależnie od rodzaju podłoża, na którym pracujesz.
Istnieje wiele metod balastowania:
- Najczęściej stosowaną metodą jest umieszczanie metalowych obciążników na przednim podnośniku ciągnika, co jest szczególnie skuteczne w przypadku dużych obciążeń wywieranych na tylną oś.
- Nierzadko stosowane są również dodatkowe metalowe obciążniki na kołach ciągnika, przymocowywane do obręczy. To rozwiązanie pozwoli ci uniknąć konieczności dociążania przedniego podnośnika, jeśli z przodu montujesz jakieś narzędzie.
- Trzecią opcją jest balastowanie wodą, dość tania metoda polegająca na napełnianiu opon cieczą w celu zwiększenia masy ciągnika.
Zawsze przestrzegaj zaleceń dotyczących limitów ciśnienia w oponach. Unikniesz dzięki temu problemów związanych z przeciążeniem, które mogłyby skrócić żywotność opon i zagrozić bezpieczeństwu mechanicznemu ciągnika.
kół umieszczanych wewnątrz lub na zewnątrz
4. Zwracaj uwagę na przeniesienie obciążenia na opony ciągnika
Przeniesienie obciążenia na opony ciągnika jest jedną z najważniejszych kwestii, którą należy koniecznie wziąć pod uwagę podczas rzetelnie wykonywanego balastowania. Zadaniem balastu jest zasadniczo zrównoważenie przedniej i tylnej osi, co pozwala w pełni wykorzystać możliwości wszystkich czterech kół napędowych, a tym samym poprawić trakcję i osiągi ciągnika.
Skutki przeciążenia osi
Domyślasz się zapewne, że przeciążona oś nie rymuje się z dbałością o opony rolnicze. Jeśli myślisz, że zwiększenie ciśnienia powietrza rozwiąże problem i skompensuje to nadmierne obciążenie, wiedz, że spowoduje to także wzmożony poślizg kół, szczególnie na luźnych glebach. Logicznie rzecz biorąc, wysokie ciśnienie i duże obciążenie wciskają oponę w podłoże. Powoduje to między innymi nieodwracalne odkształcenia karkasu, powstające pod wpływem działania siły trakcyjnej, co może prowadzić do pęknięcia wewnętrznej struktury opony.
Dlatego też niezmiernie ważne jest, aby przestrzegać limitów nośności ustalonych przez producenta, które są podane w postaci indeksu nośności, widocznego na ścianie bocznej opony. Indeks ten bierze pod uwagę masę ciągnika, narzędzia lub balastu wraz z obciążeniem przenoszonym przez zawieszone z tyłu narzędzia.
Ustalenie mas poszczególnych elementów zaczepu ułatwia kontrolę nad przeniesieniem obciążenia
W celu określenia wymaganej ilości balastu i odpowiedniego dostosowania ciśnienia powietrza w oponach niezbędna jest znajomość masy ciągnika i dokładnego ciężaru narzędzia.
Przydaje się to zwłaszcza w sytuacji zmiany narzędzia. Obliczając przeniesienie obciążenia, po pierwsze różnicujemy transport drogowy (narzędzie podniesione) i prace polowe (narzędzie opuszczone), ponieważ różni się ono znacznie w obu sytuacjach.
Ważne jest, zwłaszcza chcąc uniknąć uszkodzenia opon z powodu przeciążenia, aby nie przekraczać maksymalnego przeniesienia obciążenia, jakie może wytrzymać tylna oś.
5. Jak ustalić prawidłowy rozkład mas na oponach ciągnikowych?
Właściwy rozkład mas na oponach ciągnika zapewnia bezpieczeństwo i równowagę zaczepu, a także gwarantuje dobre prowadzenie pojazdu oraz ochronę ogumienia i gleby.
Prawidłowe rozłożenie obciążenia na ciągniku umożliwia ci korzystanie z pełnego potencjału opon i zabezpiecza przed nadmiernym zużyciem paliwa.
Rozkład mas w ciągnikach z nierównym napędem na cztery koła
W ciągnikach z nierównym napędem na cztery koła zalecany jest rozkład 40% masy z przodu i 60% z tyłu. Podczas balastowania przedniej osi należy wziąć pod uwagę ciężar narzędzi, które generują znaczne przeniesienie obciążenia na tylną oś. Tylko takie podejście powoli ci na idealne wyważenie przodu i tyłu ciągnika. Następnie należy obliczyć całkowitą masę zaczepu wraz z dodanym balastem i sprawdzić za pomocą indeksu nośności, czy opony są w stanie poradzić sobie z tym poziomem obciążenia.
6. Co lepiej wybrać: metalowe obciążniki czy balast wodny?
Wybór między balastowaniem opon ciągnika wodą a zastosowaniem metalowych obciążników wymaga chwili namysłu. Tutaj warto rozważyć aspekt finansowy, biorąc jednocześnie pod uwagę wpływ balastowania na osiągi.
Balast wodny w oponach ciągnikowych
W kwestii finansów nie ma dwóch zdań: balastowanie wodą jest najtańszym możliwym rozwiązaniem. Możesz napełnić opony wodą na stałe, pamiętaj jednak wtedy koniecznie o dodaniu środka przeciw zamarzaniu. Musisz wlać w opony balast w proporcji 15% płynu i 75% wody. Trzeba przyznać, że balast wodny ma wiele zalet:
- Jest to bardzo tanie rozwiązanie, które pozwala na dodanie dodatkowych 4 ton masy prawie za darmo.
- Woda zapewnia proporcjonalny i równomierny rozkład masy na oponach.
- Z balastem wodnym eliminujesz ryzyko mechanicznego uszkodzenia przedniej osi.
Balast w postaci metalowych obciążników:
Ten typ balastu też ma swoje mocne strony:
- Możliwość dostosowania ilości obciążników w zależności od pożądanej masy.
- Możliwość lepszego rozkładu obciążenia między przodem a tyłem ciągnika.
Jednak balastowanie za pomocą metalowych obciążników wymaga dodatkowego montażu, a ze względu na ich wagę przy instalacji nierzadko potrzebne są narzędzia do podnoszenia. Następnie, aby uniknąć przeciążenia, które mogłoby skrócić żywotność opon lub spowodować problemy mechaniczne, konieczne będą regularne kontrole techniczne.
7. Jakie są wady balastowania opon ciągnika wodą?
Wprawdzie balastowanie wodą jest bardzo prostym i tanim rozwiązaniem, skutecznym przy wyważaniu ciągnika, należy przyznać, iż ma także kilka wad:
Balast wodny nie uwzględnia rzeczywistych mas w zaczepie
Przy balastowaniu wodą nie jesteśmy w stanie uwzględnić dokładnego ciężaru narzędzi, ponieważ ten balast jest z natury równomierny. Trudno zatem perfekcyjnie wyważyć zaczep wodą. Często robi się to niedoskonale, czyli albo nadmiernie, jeśli narzędzie jest lekkie, albo niewystarczająco, jeśli narzędzie jest ciężkie. Dobrym rozwiązaniem bywa uzupełnienie balastu wodnego metalowym obciążnikiem, umieszczanym na przednim podnośniku, co pozwala na lepszy rozkład mas. Taki kombinowany balast oznacza jednak dodatkową pracę dla rolnika.
Ten rodzaj balastu zwiększa masę ciągnika na stałe
Balastowanie wodą tworzy stałą masę własną ciągnika. Jest to bardzo przydatne, gdy osie muszą być cięższe, aby poprawić trakcję, ale dodatkowy ciężar oznacza też wyższe zużycie paliwa przez cały rok. Innymi słowy, musisz jeździć z wodą w oponach nawet w sytuacjach, w których balastowanie nie byłoby ci potrzebne.
Czas potrzebny na umieszczenie balastu
Proces pompowania opon wodą jest stosunkowo mozolny. Na ich napełnienie, a także na spuszczenie wody w przypadku rezygnacji z balastu będziesz potrzebował za każdym razem kilku dobrych godzin. Za to dodawanie metalowych mas można wykonać o wiele szybciej, bo w zaledwie kilkanaście minut.
Konieczność częstszych kontroli ciśnienia
Ze względu na znacznie zmniejszoną ilość powietrza w oponach posiadanie balastu wodnego nakłada na ciebie obowiązek przeprowadzania częstszych kontroli ciśnienia. Nawet nieznaczna utrata powietrza może prowadzić do znacznego spadku ciśnienia w ogumieniu, co może być z wielu względów szkodliwe.
Z balastem wodnym nie pojedziesz szybko
Balastowanie wodą wyklucza przejazdy drogą z dużą prędkością, utrudnia też szybkie wykonywanie prac polowych. Podczas jazdy balast wodny może powodować kołysanie związane z ruchem mas wody, generując tym samym ogólny efekt destabilizacji całego ciągnika, zwłaszcza podczas pokonywania zakrętów.
Umiejętne balastowanie opon rolniczych poprawia ogólną stabilność ciągnika i zapewnia rolnikowi wysoce wydajną trakcję, szczególnie w przypadku pracy z ciężkimi narzędziami, wymagającymi dużego momentu obrotowego. Dodanie obciążników na przedzie ciągnika pomaga zrównoważyć rozkład mas w zaczepie, zredukować poślizg kół i zoptymalizować trakcję.
Prawidłowe balastowanie nie tylko gwarantuje ci bezpieczeństwo, ale także chroni twój sprzęt rolniczy i glebę. Poświęcając czas na obliczenie ilości koniecznego balastu i dostosowanie ciśnienia w oponach do poszczególnych zastosowań ciągnika, optymalizujesz trakcję, osiągi i żywotność opon, jednocześnie zmniejszając koszty związane z nadmiernym poślizgiem kół, zużyciem paliwa i ogumienia.
Blog Bridgestone-agriculture.pl jest pisany i prowadzony przez ekspertów w dziedzinie opon ciągnikowych, którzy są gotowi udzielić Ci wszelkich porad dotyczących opon rolniczych. Pomagamy Ci zmaksymalizować produktywność dzięki informacjom na przeróżne tematy związane z oponami: dane techniczne opon rolniczych - osiągi opon rolniczych - porady dotyczące ciśnienia w oponach rolniczych - rozwiązania dotyczące redukcji ubicia gleby - ciśnienie w oponach do opryskiwaczy - dlaczego i jak obciążać opony ciągnika - itd.
Aby pójść o krok dalej i pomóc Ci zwiększyć rentowność Twojego gospodarstwa, Eksperci ds. opon ciągnikowych oferują Ci bezpłatną, szczegółową publikację książkową, która wyjaśnia zasadniczą rolę opon rolniczych w polepszaniu wydajności pracy.
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
