Montowanie gąsienic w ciągnikach i kombajnach jest zjawiskiem coraz częstszym. Naturalne jest więc pytanie, czy warto decydować się na tego typu wyposażenie, które sprawdzi się, jeśli pracuje się z maszynami o dużej mocy i dużymi narzędziami.
Jednakże rozwój technologiczny opon również umożliwia pracę z dużą mocą i wciąż dość trudno jest jednoznacznie wskazać, które z tych dwóch rozwiązań jest lepsze.
Zrobiliśmy analizę porównawczą, dzięki której możemy podzielić się z Tobą naszymi obserwacjami co do tego, kiedy najlepszą opcją są gąsienice, a kiedy szerokie opony VF:
Główną motywacją przy wyborze sprzętu gąsienicowego jest ochrona gleby i unikanie zagęszczenia. Niemniej, szerokie opony w technologii VF mogą być również dobrym rozwiązaniem, pozwalającym uniknąć ubijania gleby. Opony te pozwalają na pracę pod obciążeniem przy bardzo niskim ciśnieniu około 0,8 bara lub nawet mniejszym, co pozwala na rozłożenie nacisku na większą powierzchnię. W tym właśnie jest różnica, ponieważ powierzchnia styku z podłożem gąsienic jest wprawdzie większa niż w oponach, ale niestety rozkład masy nie jest taki sam na całym bieżniku. Nacisk na glebę skoncentrowany jest przy rolkach gąsienicy, a na pozostałej jej powierzchni prawie go nie ma. Ponieważ gąsienice są zazwyczaj montowane na cięższych maszynach, efektem końcowym będzie niestety większe ubijanie gleby.
Całkiem inaczej dzieje się w przypadku niskociśnieniowej, szerokiej opony VF, ponieważ powietrze wewnątrz ogumienia jest pod stałym ciśnieniem i dlatego cała powierzchnia stykająca się z podłożem podtrzymuje jego ciężar w sposób bardzo równomierny.
Zastosowanie szerokich opon w technologii VF jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zagęszczaniu gleby na polach uprawnych, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że są one zazwyczaj montowane na lżejszych pojazdach. Jeśli masz pełną kontrolę nad ciśnieniem w oponach, na przykład dzięki systemowi zdalnego pompowania, możesz pracować przy bardzo niskim ciśnieniu i w ten sposób naprawdę polepszyć jakość swoich upraw i zwiększyć spodziewane plony.
Nie zapominajmy też, że podczas manewrowania lub zawracania na końcu rzędu ciągniki wyposażone w dwie gąsienice są szczególnie agresywne dla wierzchniej warstwy gleby, gdyż powodują znaczne jej przemieszczanie na skutek nieuniknionego poślizgu gąsienic podczas skrętu.
Gąsienice mają niesłychanie dużą powierzchnię styku z podłożem, a liczba klocków bieżnika, czyli wypustek, mających bezpośredni kontakt z glebą, jest nieporównywalna nawet z oponami w technologii VF. Zdolność gąsienic do opierania się na miękkim podłożu jest więc znacznie większa, zwłaszcza w maszynach wyposażonych w cztery gąsienice. Jedynym rozwiązaniem, które mogłoby wyposażyć opony w podobne zdolności trakcyjne, byłoby zastosowanie bliźniaków na wszystkich kołach. Jednak, nadal nie dalibyśmy w ten sposób rady dorównać możliwościom gąsienicy.
W podobnych warunkach glebowych i przy takim samym narzędziu ciągniętym przez zaczep gąsienice mają bardzo niski współczynnik poślizgu wynoszący około 5%. Natomiast opony mają znacznie wyższy współczynnik poślizgu, wynoszący od 10% do 20%, w zależności od poziomu wilgotności gleby.
Oczywiście, to większa masa ciągnika gąsienicowego ma wpływ na współczynnik poślizgu i poprawia przyczepność tego rodzaju zaczepu. Nawet przy zwiększonym balastowaniu i dobrym rozłożeniu obciążników w ciągniku wyposażonym w opony pneumatyczne, jego współczynnik poślizgu będzie nadal wyższy.
Bardzo niski współczynnik poślizgu gąsienic jest oczywiście czynnikiem sprzyjającym zwiększeniu trakcji. Nie zapominajmy jednak, że jest to jednocześnie wada gąsienic w kontekście problemu ubijania gleby. Nacisk wywierany przez masę pojazdu z gąsienicami na glebę odbywa się w pionie bez poślizgu, natomiast opona, pracując z większym poślizgiem, minimalizuje efekt zagęszczania ziemi uprawnej.
Jak najszybsza praca, pozwalająca na obrobienie większej powierzchni w krótszym czasie to wyzwanie każdego rolnika. Montaż coraz to szerszych narzędzi jest rozwiązaniem pozwalającym na znaczne zwiększenie wydajności z hektara.
Ponieważ zdolność trakcyjna maszyn gąsienicowych jest większa, zwiększa się też możliwość ciągnięcia bardzo szerokich i ciężkich narzędzi. Z tego powodu gąsienice przewyższają w tym zakresie tradycyjne ogumienie.
Jednakże należy zachować ostrożność, ponieważ maszyny wyposażone w gąsienice są znacznie cięższe (same gąsienice stanowią niemałą dodatkową masę) od swoich odpowiedników wyposażonych w opony. Jeśli więc uwzględnimy znaczne przeniesienie ciężaru dużego narzędzia, otrzymujemy nacisk na oś, który często jest zbyt duży w stosunku do naturalnej zdolności gleby do utrzymania obciążenia.
Z punktu widzenia czystej fizyki, większa masa całkowita zawsze spowoduje większe ubicie gleby. Tak więc ciężki ciągnik gąsienicowy z ciężkim narzędziem bez względu na inne czynniki zawsze zagęści glebę, zwłaszcza na głębokości 60-80 cm.
Zatem, lepsza produktywność wynikająca z szybszej pracy może zostać zniwelowana w dłuższej perspektywie z powodu degradacji i zagęszczenia gleby przez ciężkie narzędzia. Niszczenie struktury ziemi spowodowane jej zagęszczeniem prowadzi do strat w plonach, które mogą wynosić od 5 do 30%, niezależnie od rodzaju uprawy. Szkoda więc zniweczyć wszystkie wysiłki podjęte wcześniej w zakresie ochrony gleby, przygotowania jej, czy też opryskiwania z oponami niskociśnieniowymi, zbierając plony zbyt ciężkimi kombajnami, nawet jeśli są one wyposażone w gąsienice.
Cena zakupu to z pewnością słaby punkt maszyn wyposażonych w gąsienice, gdyż koszt niektórych kombajnów może wynosić do 50 000 euro w porównaniu z podobnym modelem wyposażonym w opony.
Ogólnie rzecz biorąc, nawet przy niższej prędkości, z gąsienicami zużycie paliwa na drodze będzie wyższe niż w przypadku opon z prawidłowo ustawionym ciśnieniem.
Niemniej, różnica w zużyciu paliwa może zostać zrekompensowana przez oszczędności poczynione podczas pracy w polu przy lepszej trakcji.
Koszt zużycia paliwa z gąsienicami zależy więc od rodzaju wykonywanej pracy i jeśli na co dzień masz do pokonania sporo drogi, wybór gąsienic na pewno nie będzie optymalnym rozwiązaniem. Komplet opon będzie kosztował cię znacznie mniej przy większej wydajności pracy.
Przy użytkowaniu sprzętu gąsienicowego będziesz ponosił większe koszty. Bieżnik gąsienicy podlega takim samym uszkodzeniom jak bieżnik opony: pęknięcia lub degradacja struktury, nadmierne zużycie, złamanie czy też rozerwanie klocków itp. Jednocześnie, gąsienice są znacznie bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne i będą wymagały regularnych przeglądów.
Rolki i gąsienice zużywają się szybciej niż opony, zwłaszcza jeśli masz sporo przejazdów drogami. Budżet na wymianę bieżnika na pewno da się odczuć w portfelu. Dochodzi do tego potrzeba regularnej wymiany rolek oraz regulacji ustawienia gąsienic, rzecz jasna aby uniknąć szybkiego zużycia. Cena usług serwisowych dla gąsienic jest o wiele wyższa niż w przypadku opon pneumatycznych.
Sprzęt gąsienicowy może zatem zwiększyć Twoje średnie koszty operacyjne na hektar o prawie połowę.
Wniosek:
Dla maszyn o największej mocy i z najcięższymi narzędziami wyposażenie w cztery gąsienice jest nadal najlepszym rozwiązaniem, nawet jeśli praca z lżejszymi maszynami będzie nadal rekomendowana tam, gdzie zachodzi potrzeba skuteczniejszej ochrony gleby. Zamontowanie szerokich opon VF na lżejszych pojazdach da Ci lepszy stosunek jakości do kosztów eksploatacji. Nie zapominaj także o dużej ilości zalet związanych z większą uniwersalnością tradycyjnego ogumienia.
Blog Bridgestone-agriculture.pl jest pisany i prowadzony przez ekspertów w dziedzinie opon ciągnikowych, którzy są gotowi udzielić Ci wszelkich porad dotyczących opon rolniczych. Pomagamy Ci zmaksymalizować produktywność dzięki informacjom na przeróżne tematy związane z oponami: dane techniczne opon rolniczych - osiągi opon rolniczych - porady dotyczące ciśnienia w oponach rolniczych - rozwiązania dotyczące redukcji ubicia gleby - ciśnienie w oponach do opryskiwaczy - dlaczego i jak obciążać opony ciągnika - itd.
Aby pójść o krok dalej i pomóc Ci zwiększyć rentowność Twojego gospodarstwa, Eksperci ds. opon ciągnikowych oferują Ci bezpłatną, szczegółową publikację książkową, która wyjaśnia zasadniczą rolę opon rolniczych w polepszaniu wydajności pracy.
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły: