Niedawno zauważyłeś nietypowe zużycie opon rolniczych, a zachowanie Twojego ciągnika podczas pracy wydaje Ci się anormalne: nadmierny poślizg, tylna oś, która pcha zbyt mocno lub przednia oś, która straciła na przyczepności... Niewykluczone, że dzieje się tak z powodu braku synchronizacji kół ciągnika.
Często ignorujemy znaczenie synchronizacji kół, uważając ją za zwyczajny parametr mechaniczny. Jednak w rzeczywistości wszystko, co dotyczy Twoich opon, jest w stanie generować liczne niedogodności, które w najlepszym wypadku spowalniają Twoją pracę, ale czasami potrafią też zmusić cię do przedwczesnej wymiany opon, a nawet spowodować awarię skrzyni biegów.
Poniżej wyjaśniamy, czym jest synchronizacja i jak prawidłowo synchronizować koła, by uniknąć kłopotów:
1. Synchronizacja kół: na czym polega?
Ciągnik z napędem na cztery koła posiada rzecz jasna dwie pary kół różniących się rozmiarem, zatem prędkość obrotowa osi przedniej i tylnej nie będzie taka sama.
Żeby móc cieszyć się dobrą synchronizacją osi przedniej i tylnej oraz optymalną trakcją, oś przednia powinna kręcić się nieco szybciej niż oś tylna. Przy włączeniu przedniej osi pozwala to na uzyskanie efektu ciągnięcia. Zatem różnica w prędkości obrotowej kół przednich i tylnych, wyrażona w procentach, daje nam wartość zwaną synchronizacją.
Zdecydowanie warto przestrzegać prawidłowej synchronizacji kół i dzięki temu zapewnić prawidłowe funkcjonowanie wszelkich elementów mechanicznych w ciągniku, zwłaszcza takich jak silnik, mechanizmy różnicowe czy też skrzynia biegów...
Chcąc obliczyć synchronizację kół twojego ciągnika musisz znać:
- Przełożenie osi (informacja ta podana jest przez producenta ciągnika w celu uzyskania optymalnej pracy osi napędowych)
- Dokładny obwód toczny w milimetrach dla przedniej i tylnej opony.
Gdy zbierzesz już te informacje, wystarczy, że zastosujesz poniższy wzór:
Na czym polega dobra synchronizacja
Wynik wzoru będzie wartością procentową, przy czym dobra synchronizacja plasuje się w okolicach 2,5%.
- Jeśli synchronizacja wyniesie 5% lub więcej, znaczy to, że jest zbyt duża: w takim przypadku tylne opony hamują przednie, które muszą ciągnąć zdecydowanie za mocno.
- Jeśli synchronizacja mieści się w przedziale od 0,5% do 5%, to jest w normie przyjmowanej obecnie za dobrą, jednak optymalna będzie miała wartość od 1,5% do 3,5%, a doskonała około 2,5%.
- Jeśli synchronizacja mieści się w przedziale od 0,5% do 0% lub osiąga wartości ujemne, jest zdecydowanie za mała: znaczy to, że tylne opony pchają zbyt mocno w porównaniu z przednimi.
Synchronizacja kół jest zależna od obwodu tocznego opony
Sam pokazany powyżej wzór sugeruje nam, że synchronizacja kół jest związana z obwodem tocznym opon. Tymczasem obwód toczny opony może ulec zmianie wraz z jej zużyciem, co pogorszy synchronizację i spowoduje liczne anomalie, które są w stanie bardzo negatywnie wpłynąć na wydajność pracy ciągnika.
Nieprawidłowa synchronizacja kół może prowadzić do zwiększonego poślizgu lub nieprawidłowego zużycia opon ciągnika. Inne nietypowe sytuacje również powinny Cię zaalarmować:
- Przedwczesne zużycie opon przednich w porównaniu z oponami tylnymi
- Tendencja do nadmiernego poślizgu tylnej osi
- Układ kierowniczy nie reaguje prawidłowo w ciężkim terenie
- Nietypowy dźwięk uderzania, który występuje przy włączonej osi przedniej
- Ostry trzask przy hamowaniu na drodze.
Jeśli odczuwasz tego rodzaju niedogodności, możesz w łatwy sposób sprawdzić synchronizację kół za pomocą powyższego wzoru.
2. Opony o tych samych rozmiarach w zależności od marki mogą mieć różne obwody
Jeśli chcesz wymienić ogumienie w ciągniku, to przy wyborze nowych opon pamiętaj o synchronizacji kół. Warto wiedzieć zwłaszcza to, że dwie opony o tym samym wymiarze podanym na ścianie bocznej, ale pochodzące od różnych producentów, niekoniecznie będą miały ten sam obwód rzeczywisty.
W potocznym ujęciu wymiary, w tym obwód opony rolniczej, odpowiadają oznaczeniu na jej ścianie bocznej. Jednak oficjalne oznaczenie to tylko jedna wartość dotycząca obwodu, podana zgodnie z normami europejskimi. Rzeczywisty obwód opony, który ma znaczenie dla synchronizacji kół, jest zmienny.
Obwód toczny nie jest stałym parametrem
Wartość obwodu tocznego nie jest podana na ścianie bocznej opony, ponieważ jest zmienna. Przypomnijmy krótko, że obwód toczny to odległość, jaką pokonuje opona podczas jednego pełnego obrotu. Można go definiować także jako pomiar w mm długości bieżnika opony. Obwód toczny to zatem bardzo istotny parametr przy dokonywaniu obliczeń w celu optymalnej synchronizacji kół.
To właśnie obwód toczny może się różnić przy tych samych oficjalnych wymiarach opony w zależności od marki, ponieważ klocki bieżnika mają różne wysokości. Często opony są wymieniane parami na przedniej lub tylnej osi, co może powodować problem, gdy w ciągniku zostanie zamontowana inna marka ogumienia. Już sama zmiana producenta powoduje to, że między przednią a tylną osią powstaje błąd w synchronizacji kół.
Synchronizacja zależy także od technologii opon i sposobu ich eksploatacji
Jeżeli decydujesz się na opony wykonane w innej technologii, niestety istnieje duża szansa, że napotkasz ten sam problem.
Dzieje się tak, ponieważ różne technologie nie oferują takiej samej zdolności ugięcia. Karkas opony wykonanej w technologii VF wytrzymuje bardzo niskie ciśnienie, bo aż do 0,6 bara, podczas gdy standardowa opona rolnicza nie powinna schodzić poniżej 1 bara.
Teoretyczna synchronizacja, dokonana według wymiaru ściany bocznej, nie bierze pod uwagę dokładnego obwodu tocznego opony. Ponadto, przewidziana przez producenta synchronizacja kół ewoluuje samoistnie wraz z okresem eksploatacji opony, w szczególności w zależności od sposobu użytkowania maszyny i jej ogumienia.
Pamiętaj, że zmiana procentowej wartości synchronizacji kół w zakresie już od 0,5% do 1% może spowodować utratę proporcji sił pomiędzy osiami ciągnika.
3. Jak zużycie opon wpływa na synchronizację kół?
Wraz z upływem czasu wysokość klocków bieżnika może zmniejszyć się o kilka centymetrów. Zużycie bieżnika opony będzie miało znaczący wpływ na obwód toczny, co z kolei wpłynie na zmianę synchronizacji kół twojego ciągnika. Na przykład, gdy zmieniamy tylko przednie opony, tylne będą w stosunku do nich bardziej zużyte. Ich rzeczywisty obwód toczenia będzie w takiej sytuacji zmniejszony w stosunku do obwodu nowej opony, który jest podstawą do obliczeń teoretycznych.
O ile przednie opony zużywają się w takim samym tempie jak tylne, nie będzie to stanowiło dużego problemu przy obliczaniu synchronizacji kół. Jeśli jednak chcesz wymienić tylko przednie lub tylne opony, to podczas obliczania synchronizacji upewnij się, że mierzysz rzeczywiste obwody toczne z uwzględnieniem zużycia ogumienia.
Kiedy uzyskasz odpowiednią synchronizację osi, znacznie poprawisz trakcję ciągnika, a tym samym zwiększysz swoje plony.
4. Dlaczego synchronizacja kół zależy też od obciążenia i ciśnienia w oponach?
Marka, technologia wykonania i stopień zużycia to nie jedyne parametry, które mogą wpływać na obwód toczny opony. Zmienia się on także w zależności od ciężaru przewożonego ładunku oraz od ilości powietrza w oponie.
Rzeczywisty obwód toczny opony ulega wahaniom w trakcie przewożenia ciężkich ładunków lub podczas pracy przy bardzo niskim ciśnieniu, wykonywanej z myślą o ochronie gleby na polach. W obu tych sytuacjach opony zostaną rozpłaszczone na styku z glebą lub drogą, a promień pomiędzy środkiem osi pojazdu a podłożem ulega zmniejszeniu, dlatego też mówi się wtedy o promieniu pod obciążeniem.
Przy spłaszczonej oponie powstaje nowy rzeczywisty obwód toczny, który może znacząco wpłynąć na synchronizację kół twojego ciągnika.
Mimo to nie ma potrzeby do zmartwień, jeśli synchronizacja i tak utrzymuje się w przedziale od 0,5% do 5%. Na tyle, na ile twoje parametry pracy pozwalają na pozostawanie w ramach tej tolerancji, możesz uznać, że przednia i tylna oś są dobrze zsynchronizowane.
Nie zapominaj przy tym, że obwód nieobciążonej opony jest inny niż jej efektywny obwód pod obciążeniem, ponieważ ładunek lub mała ilość powietrza powodują spłaszczenie opony, zmniejszając jej rzeczywisty obwód.
Podsumowanie
Dążenie do osiągnięcia dwuipółprocentowej synchronizacji kół na pewno zaprocentuje realnymi korzyściami dla Twojej pracy. Wiedz, że uzyskujesz doskonałą synchronizację pomiędzy przednią i tylną osią wtedy, kiedy wszystkie cztery opony działają wspólnie, zamiast sobie przeszkadzać. Dobra synchronizacja zapewni Ci tym samym optymalną trakcję, zmniejszając poślizg i zużycie paliwa.
Jak wykazaliśmy powyżej, synchronizacja kół jest złożoną kwestią i zależy od wielu czynników (takich jak zużycie ogumienia, ciśnienie powietrza i obciążenie). Pozostając jak najbliżej optymalnej wartości synchronizacji, to jest 2,5%, będziesz mieć pewność, że nie przekroczysz zakresu tolerancji niezależnie od zmian pozostałych parametrów.
Blog Bridgestone-agriculture.pl jest pisany i prowadzony przez ekspertów w dziedzinie opon ciągnikowych, którzy są gotowi udzielić Ci wszelkich porad dotyczących opon rolniczych. Pomagamy Ci zmaksymalizować produktywność dzięki informacjom na przeróżne tematy związane z oponami: dane techniczne opon rolniczych - osiągi opon rolniczych - porady dotyczące ciśnienia w oponach rolniczych - rozwiązania dotyczące redukcji ubicia gleby - ciśnienie w oponach do opryskiwaczy - dlaczego i jak obciążać opony ciągnika - itd.
Aby pójść o krok dalej i pomóc Ci zwiększyć rentowność Twojego gospodarstwa, Eksperci ds. opon ciągnikowych oferują Ci bezpłatną, szczegółową publikację książkową, która wyjaśnia zasadniczą rolę opon rolniczych w polepszaniu wydajności pracy.
Większość osób, które przeczytały nasz artykuł, zainteresowały również następujące artykuły:
- 5 prostych technik, które zoptymalizują opony rolnicze
- Które z drgań są bezpośrednio związane z oponami rolniczymi?
- Porównanie nośności standardowych opon rolniczych i opon VF
- Jak promień obciążenia statycznego wpływa na moje opony rolnicze
- Zalety i wady opon rolniczych VF i gąsienic
- Dlaczego warto sprawdzać stan opon żniwnych przed rozpoczęciem zbiorów?
- Jaka opona rolnicza nie wypadnie z felgi przy niskim ciśnieniu?
- Jaki jest wpływ parametrów narzędzia na opony ciągnikowe?
- Przegląd stanu pojazdów: co mogę zyskać na zmianie opon rolniczych?
- Czy na pewno wykorzystujesz w pełni możliwości twoich opon rolniczych VF?
